درس وبحث

لیله الرغائبلإ اولین از ماه رجب است که اخیراً به اشتباه شب آرزو ها و برآورده شدن حاجات تعبیر می شود و پیام هایی با مضمون دعا و خواندن نماز خاص در رسانه های مجازی  دست به دست می گردد. متاسفانه این مراسم از جمله مراسم عبادی بی ریشه ای است که در میان مسلمانان اعم از شیعه و سنی به عنوان یک عمل مستحب مرسوم شده است.

برخی از دانشمندان سنی مذهب از جمله ابن جوزی(م597)  و ابن تْیمیه[1]آن را از حیث سندی و متنی مورد نقدقرار داده و از جمله روایات نادرست وجعلی برشمرده و ادعا کردند که اصل خبر در هیچ کتاب معتبری یافت نمی شود[2]و این گونه نماز های نامعتبر ساخته دست امام جماعت­های نادانی است که در پی ریاست و جمع کردن هوادار دور خود هستند.[3] برخی دیگر از دانشمندان اهل سنت نظیر شربینی،[4] و نووی[5]این نماز را بدعتی مذموم و قبیح بر شمرده­اند.

پیشینه این خبر در منابع شیعی به سیدبن طاووس(م664ق) که بدون ذکر سند و با توجه به ضعف  سندی آن صرفاً از باب احتیاط آن را نقل کرده تا ثوابی از دست نرود.[6]علامه حلی(م۷۲۶ق‌) نیز به محتوای این حدیث اعتماد کرده به آن اجازه داده و به تاسی از او  برخی محدثان و فقهیان همچون علامه مجلسی در بحار الانوار آن را نقل نموده اند (البته در زاد المعاد با اشاره به ضعف سندی از توصیه آن خودداری نموده است[7]). گروهی نیز با اعتماد به سید بن طاووس و علامه حلی به استحباب این نماز و مراسم این شب رأی داده اند[8].گویا خاستگاه این گونه احتیاط­ها اصل تسامح در ادله سنن» است، که به راحتی هر خبری در مقام عمل پذیرفته می­­شود غافل از آنکه این گونه توصیه های دینی به مرور زمان خورده فرهنگ هایی بدل می شوند که در کنار یکدیگر انبوهی از خرافات و جعلیات را در جامعه دینی تشکیل می دهند و به مرور نفوذ برخی از آنها تا حدی می شود که رفع یا اصلاح آن از عهده هیچ مصلحی بر نمی آید.

 اصولاَ همیشه یک پای رواج خرافات بی دقتی عالمان یا شبه عالمانی است که محل رجوع مردم در امور دینی هستند. اگر آنها هنگام نقل احادیث و بیان توصیه های دینی به هر مصلحتی و با هر بهانه ای از احادیث ضعیف السند بهره نمی گرفتند امروز درگیر بخش زیادی از جعلیات وخرافات نمی بودیم.

در خصوص موضوع لیلة الرغائب برخی ازدانشمندان متاخر همچون  فاضل لنکرانی[9] امینی، تستری، سبحانی و میلانی هریک به نوعی عامی بودن و حتی ساختگی بودن این حدیث را گوشزده کرده ­اند.[10]

اصل این که  فرشته (در فارسی) و  ملائکه (در عربی) چه نوع موجودی هستند خیلی واضح نیست. مهم ترین مشکل ما در دسترس نبودن فرشتگان از حواس ماست که باعث نقصان اطلاعات ما شده است. و تنها مسیر آشنایی با ایشان را در منابع دینی( آیات  و  روایت) محصور کرده است که البته تعداد آیات و روایات در این زمینه کم نیست.مطالعه آیات قران حاکی از آن است که فرشتگان اصناف ودرجات گوناگونی دارند. بعضی از آنها مانند جبرئیل و میکائیل و اسرافیل و عزرائیل، از ملائکه مقرب درگاه الهی هستند  و بعضی در درجات پائین‌تری قرار دارند و هر یک وظیفه خاصی برعهده دارند. بعضی از آنها امین وحی پروردگار به سوی پیامبران  و برخی نگهبانان بندگان خدا و برخی دربان بهشت اویند."( نهج البلاغه، خ 1). آنها  به امر الهی در امورات مختلف هستی دخالت دارند از جمله : یاری مومنین (انفال،9)؛  پیام رسانی و رسالت (فاطر،1)، حمل تابوت موسی؛بشارت به مومنین پر استقامت(فصلت، 30)، لعنت بر بدکاران؛ گرفتن جان انسان ها(نحل،28)،؛عذاب بدکاران در قیامت(تحریم،6)، یاری اولیاء خدا (تحریم،2)، استقبال از بهشتیان و خدمت به ایشان (رعد،23) استغفار برای مومنین(انبیا، 28)یکی از  مهم ترین کار فعالیت های فرشتگان تسبیح وتقدیس پروردگار (بقره،30) است. این همان کاری است که در گفتگوی فرشتگان با خدا درمورد خلقت آدم بدان اشاره  شد.

مقالات یا کامنت هایی که  اغلب در ایام میلاد حضرت فاطمه (س) ( که در ایران به نام  روز بزرگداشت مقام زن  و مادر )  منتشر می شود معمولا در حال هوای همسر و مقام زن در اسلام و ارزش مقام مادر  است اما برعکس در کامنت و یادداشتهایی که به مناسبت در 8 مارس( روز جهانی ن) منتشر می شود عموماً ماهیت اعتراضی، برابری طلبانه و حتی تهاجمی هستند.در بسیاری از این مقالات نگاه مردسالارانه حاکم بر جوامع مختلف مورد نقد قرار می گیرد.

در کشورهای اسلامی  به ویژه ایران، 8 مارس به عنوان  فرصتی برای اعتراض به کم توجهی مجاری قانونی و دستگاه های اجرایی، متن جامعه و حتی خود ن به شأن و حقوق زن تلقی می شود. در این میان به طور ویژه پاره ای احکام شرعی یا قوانین دولتی که به زعم معترضان محدود کننده حق ن است هدف نقد واعتراض واقع می شود.

بر اساس آمار منتشره تعداد امامزادگان در ایران در اوایل انقلاب اسلامی 1500مقبره بود. این رقم تا سالهای اخیر به حدود  11 هزار امامزاده وبقعه مقدس رسیده است. این بدان معناست که طی سال‌های پس از انقلاب  به‌طور میانگین، سالانه تعداد ۳۰۰ امامزاده وبقعه  جدید در ایران مورد شناسایی وثبت قرار گرفته‌است.^. بنا به گزارش های رسمی  بالغ بر ۸۰۰۰ عدد از این امامزاده‌ها فاقد سند و شجره‌نامه هستند. بنابراین حدود  3000 امامزاده  با سند و  شجره نامه و 8000 امامزاده مشکوک السند در ایران داریم.

اخیراً با مطلب مضحکی روبرو شدم که در ظاهر با عنوان معجزه علمی حضرت علی(ع)  و در باطن به قصد تخریب آن حضرت در فضای مجازی  دست به دست می شود.خلاصه متن از این قرار است :

در یکی از معروفترین دانشگاه های جانور شناسی در هند تحقیقی درباره  بر نحوه جفت گیری طاووس  انجام شد.روزها گذشت و یک روز طاووس  ماده بدون انجام جفت گیری  تخم گذاشت. همگان در تعجب بودند . مسئولین و دانشجویان  که به شگفت آمده بودند تصمیم گرفتند با دوربینهای پیشرفته این دو طاووس را کنترل کنند . شصت و یک روز گذشت . هیچ جفت گیری مشاهده نشد . ولی باز هم طاووس ماده تخم گذاشت . این آزمایش چند بار تکرار می شود. بعد از یک سال جوانی از دانشجویان که اهل بلژیک بوده به تیم تحقیق میگوید . جواب معما در نهج البلاغه علی ابن ابی طالب نوشته شده  در این خطبه امام علی می گوید: طاووس ماده پرهای خود را باز میکند و طاووس نر از عظمت الهی اشک از چشمانش جاری شده . طاووس ماده نزدیک نر میگردد و یک قطره از اشک او میخورد و باردار میگردد و پس از شصت و یک روز تخم گذاری میکند . تیم تحقیقات فیلمهارو لحظه به لحظه چک میکنند و این واقعیت را میپذیرند و پی به عظمت حضرت علی می برند.

روشنگری:

این  در حالی است که در خطبه طاووس نهج البلاغه  جفتگیری طاووس همانند سایر پرندگان و حیوانات دانسته شده  است .متن خطبه این چنین است:

َ یَمِیسُ بِزَیَفَانِهِ یُفْضِی کَإِفْضَاءِالدِّیَکَةِ وَ یَؤُرُّ بِمَلَاقِحِهِ أَرَّ الْفُحُولِ الْمُغْتَلِمَةِ لِلضِّرَابِ أُحِیلُکَ مِنْ ذَلِکَ عَلَى مُعَایَنَةٍ لَا کَمَنْ یُحِیلُ عَلَى ضَعِیفٍ إِسْنَادُهُ أُحِیلُکَ مِنْ ذَلِکَ عَلَى مُعَایَنَةٍ لَا کَمَنْ یُحِیلُ عَلَى ضَعِیفٍ إِسْنَادُه‏

طاووس به رنگش مى‏نازد، و به نازش مى‏خرامد. مانند خروس با ماده‏اش مباشرت مى‏کند، و براى جفت گیرى همچون شتران‏نر پر از شهوتى که براى جفت گیرى آمده‏اند با آلات تناسلى خود به او نزدیک مى‏گردد.. تو را در این زمینه به دیدن وضع طاووس حواله مى‏دهم، نه مانند کسى که اثبات مطلبى را به سندى ضعیف احاله مى‏دهد»

✳️ملاحظه می فرمائید که امام جفت گیری طاووس را مانند خروس وشتر می داند. نه آن گونه که در متن مذکور گفته شد.

✅نکته جالب این جاست که در ادامه خطبه، حضرت علی(ع)  توهم جاهلانه جفت گیری از طریق اشک چشم را رد می کند و می فرماید:

وَ لَوْ کَانَ کَزَعْمِ مَنْ یَزْعُمُ أَنَّهُ یُلْقِحُ بِدَمْعَةٍ تَسْفَحُهَا مَدَامِعُهُ فَتَقِفُ فِی ضَفَّتَیْ جُفُونِهِ وَ أَنَّ أُنْثَاهُ تَطْعَمُ ذَلِکَ ثُمَّ تَبِیضُ لَا مِنْ لِقَاحِ فَحْلٍ سِوَى الدَّمْعِ الْمُنْبَجِسِ لَمَا کَانَ ذَلِکَ بِأَعْجَبَ مِنْ مُطَاعَمَةِ الْغُرَابِ تَخَالُ قَصَبَهُ مَدَارِیَ مِنْ فِضَّةٍ 

و اگر آنچه دیگران خیال مى‏کنند که آمیزش طاووس به آن است که اشکى از چشمهایش سرازیر مى‏شود و در اطراف پلکهایش جمع مى‏گردد و ماده آن اشک را به منقار بر مى‏دارد و مى‏خورد، سپس تخم گذارى مى‏کند، و نطفه نر بجز اشک بیرون آمده از چشم او نیست، این خیال بى‏پایه شگفت‏آورتر از این نمى‏باشد که مردم بر این گمانند که آمیزش کلاغ با قرار دادن منقار در منقار است.»

شما را به مطالعه خطبه 165  نهج البلاغه ( خطبه طاووس) دعوت میکنم

هرروز سیب بخورید تا بیمار نشوید

⛹ورزش کنید تا سالم بمانید

با کتاب های گاج وقلمچی  در کنکور موفق شوید

روزانه  دهها جمله نظیر جملات بالا می بینیم  اما همه ما آدمهایی را سراغ داریم که :

سیب زیاد میخورند اما بیمارند ،

ورزش می کنند اما مشکلات جسمی دارند

 کتاب های گاج و قلمچی را  خریده اند  اما در کنکور قبول نشدند.

واقعاً مشکل کجاست؟

آیا گویندگان جملات بالا که پزشک ومتخصص و حکیم  و کارشناس بوده اند  دروغگو هستند؟!!!

 یا انتظار ما از جملات بالا نامعقول و بیش از حد بوده است؟؟

پاسخ:

 آ این جملات ونظایر آن  قیودو شروطی دارند که اغلب در جای دیگر ی گفته شده است یا آنقدر بدیهی اند که مخاطبان از آن اطلاع دارند.

اگر به پزشک مراجعه کنید خواهد گفت : اولاً سیب باید رسیده باشد؛ تمیز باشد، ناشتا خورده شود و ضمنا منظور از بیماری در این جمله بیماری های ناشی از کمبود ویتامین است نه همه بیماری ها 

اگر به کارشناس ورزش رجوع کنید، خواهد گفت: ورزش باید روزانه و مرتب باشد، بعد از نرمش باشد، متناسب با سن و وزن شماباشد، در محل مناسب ودر هوای سالم و زیر نظر مربی انجام شود و ضمنا منظور ما از سلامتی، سلامتی جسمی است نه همه سلامتی ها (مثلا سلامت روانی  یا اخلاقی )

معلمین کنکور هم به شما خواهند گفت که صرف خرید کتاب های گاج و قلمچی کافی نیست بلکه باید آنها را خواند وتمرین های آن را حل کنید تا در کنکور نتیجه خوبی بیاورید

می بینید که همه جملات بالا بدون رعایت شرایط  و قیود  واگر بدون جلوگیری از  آسیب ها و آفات عمل انجام شود نتیجه مورد نظر را به ارمغان نخواهند آورد  و حتی ممکن است  اثر مع هم داشته باشد( خوردن میوه آلوده ، ورزش در هوای ناسالم)  

نکته کلیدی

روایاتی که برای انجام یک عمل صالح(مثلاً: زیارت امام  حسین، اشک ریختن برای او، استغفار درشب قدر ، صدقه به فقیر ، نگاه صمیمی به  والدین ، دست کشیدن سر یتیم و)ثواب های عجیب وغریب و سعادت آخرتی نقل کرده اند نیز از همین قبیلند.هر یک از این روایات قیود وشروط خاصی دارند که گوینده  (قران، پیامبر یا امام ) در همان جا  یا در جای دیگری به آن اشاره کرده است یا آنقدر بدیهی است که هر منصفی با کمی دقت خواهد دانست. متاسفانه بی توجهی  به شروط و قیود مذکور باعث بدفهمی و برداشتهای غلط می شود.

 مثلاً :

نماز از مهم ترین دستورات قران است و هزاران ثواب برای آن ذکر شده و آن را  عامل فلاح و رستگاری دانسته اند اما در همین قران می گوید وای بر نمازگزاری که  ریاکار است ویا به فکر طعام مساکین نباشد.

  قران پر از دستور به صدقه و پرداخت زکات  است اما در همین قران منت گذاشتن، ریاکاری و صحنه سازی، آزار دادن فقیر  را باعث حبط عمل دانسته است.

 در قران و روایات تاکید زیادی بر استغفار و تاثیر آن در بخشش گناهان آمده است. این در حالی است که امام علی در حدیث معروفی  استغفار را کافی نمی داند و برای آن  6 شرط بیان می کند که از جمله آنها پشیمانی واقعی، تصمیم بر ترک و جبران ضرر وزیان دیگران و حلالیت طلبی است.

 بدیهی است اشک و عزاداری برای امام جسین نیز شروط وقیود خود را دارد ( از جمله : معرفت به امام واهداف قیام، عمل به سفارشات امام ، تقلید از رفتار  ظلم ستیزانه وحق طلبانه او  و.) که بدون رعایت آنها منظور امامان درست فهمیده نمی شود و صرفا توجیهی برای فرار از مسئولیت آدمهای تنبل و بهانه ای برای توهین و بی ارزش خوانی فرهنگ دینی از سوی بدبینان خواهد بود.

Rahnamaeei@: آخرین مطالب از این نویسنده را در این کانال تلگرام بیابید

در یکی دو سال اخیر به کرات شنیده ایم که  حجت الاسلام پناهیان بر محوریت تشکیل حکومت و قدرت طلبی پیامبر(ان) تاکید ورزیده است. وی با جعلی خواندن حدیث تتمیم(  انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق)، انتشار آن از سوی جاعلان حدیث را با هدف ت زدایی از جامعه تلقی کرده است. پناهیان از این که مردم  ترویج اخلاق را  هدف پیامبر می دانند گله کرده است. او با ی خواندن  تمام یا اغلب آیات قران تمام درگیری های انبیا را بر سر مسائل ی دانسته است . وی کارفرهنگی بدون کوشش برای کسب قدرت و تشکیل حکومت را عبث و بی فایده می داند.